Gezond eten is een onderwerp dat de laatste jaren – zeker sinds de pandemie – volop in de belangstelling staat. We willen allemaal fit blijven, ons goed voelen en ons immuunsysteem versterken. Maar wat betekent 'gezond eten' eigenlijk? En wat zegt de wetenschap erover?
Wij spraken met Anne, voedingsdeskundige bij bears with benefits, een start-up die zich richt op het combineren van wetenschappelijk onderzoek met natuurlijke ingrediënten en een positieve, duurzame levensstijl. Hun hooggeconcentreerde vitamines in gummyvorm maken het makkelijker én leuker om dagelijks voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen.
Anne vertelt ons waar we op moeten letten bij gezonde voeding, welke voedingsstoffen het belangrijkst zijn, en hoe je ze gemakkelijk binnenkrijgt.
Gezond eten is een veelgebruikte term. Maar wat betekent gezond eten vanuit wetenschappelijk perspectief? En waarom is het zo belangrijk?
Dat is een hele goede en belangrijke vraag, waarop geen eenvoudig antwoord bestaat. Er is geen vaste wetenschappelijke definitie van wat een gezond dieet precies inhoudt. Ieder lichaam heeft immers individuele behoeften – afhankelijk van leeftijd, geslacht, levensstijl en nog veel meer factoren. Toch zijn wetenschappers het over één ding eens: een gezond voedingspatroon kan ziekten en vroegtijdige veroudering helpen voorkomen.
Een paar vuistregels helpen om elke dag voldoende en gevarieerd te eten: eet zo kleurrijk mogelijk, gebruik verse ingrediënten, en kies vooral plantaardige producten. Het draait niet om een streng dieet, maar om balans en variatie.
Het Planetary Health Diet biedt hiervoor een goed uitgangspunt: ongeveer 50% van elke maaltijd bestaat uit groenten en fruit, 25% uit volkorenproducten en 25% uit dierlijke of plantaardige eiwitten – aangevuld met gezonde onverzadigde vetten en zo min mogelijk suiker.
Kunnen we een vergelijking maken tussen iemand die gezond eet en iemand die ongezond eet? Hoe zouden deze twee diëten eruit kunnen zien? En welke impact zouden ze hebben?
Dat is een leuk gedachtenexperiment! Onze levensstijl – hoe we eten, bewegen en leven – heeft een enorme invloed op hoe we ons over jaren of decennia zullen voelen.
Stel je iemand voor die vooral bewerkte producten eet: fastfood, snacks, kant-en-klaarmaaltijden en veel suiker. Zonder verse voeding of beweging. Dat zorgt ervoor dat er voortdurend ontstekingsprocessen in het lichaam ontstaan, wat op de lange termijn het risico verhoogt op obesitas, hoog cholesterol, diabetes en zelfs sommige vormen van kanker.
Daartegenover staat iemand die bewust en gevarieerd eet: veel groenten, fruit, volkorenproducten en gezonde vetten, gecombineerd met een actieve levensstijl. Zo’n levensstijl kan al die ziekten juist helpen voorkomen.
De effecten merk je niet altijd direct, maar ze bouwen zich op over maanden en jaren. En ook hier geldt: balans is het belangrijkst! Af en toe een cheat meal of iets lekkers mag gerust – als de basis maar gezond is.
Zijn er onderzoeken naar welke voedingsstoffen veel mensen missen, die vaak niet voldoende gedekt worden door hun voeding?
Zeker. De exacte cijfers verschillen per groep – tussen mannen en vrouwen, volwassenen en kinderen – maar er zijn duidelijke trends.
In West-Europa komt vitamine D-tekort veel voor, vooral in de winter. Vrouwen hebben daarnaast vaker ijzertekort, en bij sommige mensen zien we ook tekorten aan jodium, foliumzuur en vitamine B12.
Over het algemeen kun je met een uitgebalanceerd dieet voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen, maar suppletie kan zinvol zijn in drukke periodes, bepaalde seizoenen of bij een veganistisch dieet.
Ook sporters hebben extra aandacht nodig, aangezien hun lichaam meer voedingsstoffen verbruikt. Kies als je veel sport dus snacks die rijk zijn aan vezels en vitamine C, en die de bloedsuikerspiegel stabiel houden – dat helpt het immuunsysteem én het herstelvermogen.
Waarom hebben we voedingsstoffen nodig? Welke functies hebben ze in ons lichaam?
Dat zou een boek op zich kunnen vullen! Maar kort samengevat: vitamines en mineralen zijn echte multitaskers. Ze werken samen in talloze processen, van energieproductie tot celdeling en herstel.
Een paar belangrijke voorbeelden:
-
Vitamine D, ook wel de zonnevitamine genoemd, is essentieel voor sterke botten, spieren en een goed werkend immuunsysteem.
-
IJzer helpt bij de zuurstofvoorziening van onze cellen. Een tekort maakt je snel moe en futloos.
-
Jodium ondersteunt de werking van de schildklier, die op haar beurt de stofwisseling regelt.
-
Foliumzuur (vitamine B9) is belangrijk voor celdeling en groei – met name voor en tijdens de zwangerschap.
-
Vitamine B12 ondersteunt de bloedvorming en het zenuwstelsel.
-
Vitamine C is een krachtige antioxidant die vrije radicalen neutraliseert, en helpt bij de opbouw van bindweefsel, botten en kraakbeen.
Langdurige studies tonen bovendien aan dat vitamines zoals A, D, B12, B6, C, zink en foliumzuur bijdragen aan een goed functionerend immuunsysteem.
In welke voedingsmiddelen vinden we deze vitamines en voedingsstoffen? Of hoe komen ze in ons lichaam?
-
Vitamine D wordt grotendeels aangemaakt via zonlicht, maar komt ook in kleinere mate voor in vis, eieren, avocado en paddenstoelen.
-
Foliumzuur (B9) zit vooral in groene groenten zoals spinazie, broccoli, bloemkool en boerenkool.
-
Jodium vind je in zeevis, melkproducten en zeewier.
-
Vitamine B12 komt vooral uit dierlijke producten zoals vlees, vis en eieren – veganisten moeten dit altijd aanvullen.
-
Vitamine C is volop aanwezig in aardbeien, frambozen en bosbessen. Aardbeien bevatten zelfs meer vitamine C dan sinaasappels!
Zijn er volgens jou echte superfoods?
Absoluut! En het leuke is: ze zijn helemaal niet exotisch. De beste superfoods vind je gewoon in de supermarkt of op de markt: seizoensgroenten en kleurrijk fruit. Hoe intenser de kleur, hoe meer gezonde plantaardige stoffen erin zitten. Die hebben onder andere een ontstekingsremmende en antibacteriële werking.
Mijn persoonlijke favorieten? Dadels, noten en gojibessen. Ze zorgen voor langdurige energie en houden je bloedsuikerspiegel mooi in balans. Maar focus niet te veel op één soort superfood: eten is informatie voor je lichaam – hoe gevarieerder je eet, hoe meer waardevolle signalen je je lichaam geeft.
Een gezond dieet is dus belangrijk voor ons en ons lichaam. Weet jij hoeveel procent van de mensen echt gezond eet?
Een exact percentage is moeilijk te geven, maar ik denk dat steeds meer mensen bewuster met voeding omgaan. De pandemie heeft dat proces versneld: we beseffen hoe belangrijk een sterk immuunsysteem is. Bovendien koken we vaker thuis, waardoor we merken hoe makkelijk en snel gezond eten kan zijn.
Heb jij een paar tips hoe we in onze vitaminebehoefte kunnen voorzien en hoe een gezond voedingspatroon voor iedereen mogelijk is?
Zeker! Zie gezond eten vooral als iets leuks. Er zijn zó veel lekkere en voedzame producten die je elke dag eenvoudig kunt gebruiken.
Probeer bij elke maaltijd een portie groenten of fruit toe te voegen, aangevuld met volkorenproducten, eiwitten en gezonde vetten – bijvoorbeeld via zaden of noten.
Neem ook altijd een kleine gezonde snack mee, zoals noten, gojibessen of dadels. Zo grijp je minder snel naar een chocoladereep. En als het door een druk leven lastig is om altijd even uitgebalanceerd te eten, kunnen vitamines in gummyvorm – zoals die van bears with benefits – een handige aanvulling zijn.
Gezond eten mag en moet leuk blijven!
Annes 5 hacks voor een gezond voedingspatroon:
🤸🏼 Luister naar je lichaam: herken wat goed voor je voelt en wat niet.
🥗 Voeding is informatie: hoe gevarieerder je eet, hoe beter.
🍏 Vijf per dag: eet vijf porties groenten en fruit, in de verhouding 2:3.
🌈 Eet de regenboog: varieer niet alleen in producten, maar ook in kleuren.
🍉 Eet je water: kies voor waterrijke producten zoals komkommer of watermeloen om je vochtbalans te ondersteunen.
